Mehdidən sonra anası da vəfat etdi
16 İyul 2025, 00:00
Qaynar xətt:
(+99450) 247 90 86Niyə avropalılar XVIII əsrdə üz və saçlarını pudralayırdı?
CƏMİYYƏT
80
23.06.2025, 09:49
XVII-XVIII əsr Avropa kişiləri adətən iri ağ pariklərdə, pudralanmış üzlə, çəkilmiş "ben"lərlə, dəbdəbəli kaptanlar və krujevalı jabotalı köynəklərlə təsvir olunur. Ancaq niyə saç və üz pudralanırdı, bu nə məqsədə xidmət edirdi və bu manipulyasiyalar hansı nəticələrə gətirib çıxarırdı - bunu az adam bilir.
Oxu24.com "Unian"a istinadən bunun səbəblərini təqdim edir.
Avropada pariklər niyə taxılırdı?
"Parik" sözü ilə tanınan, uzun dalğalı saçlardan ibarət baş örtüyü əslində "alonj" adlanır və fransız dilindəki "allonger" - "uzatmaq" sözündən gəlir. Bu dəb Fransada ilk dəfə XVII əsrdə kral XIV Lüdovikin təşəbbüsü ilə yayılıb. O, ağır saç tökülməsindən əziyyət çəkdiyindən, şəxsi bərbəri Benoadan aldığı ilk alonj qızılı-qırmızımtıl rəngli təbii saçlardan hazırlanıb və aslan yelesini xatırladırdı. Kralın ardınca bütün fransız aristokratları bu dəbi mənimsəyib.
Daha sonra, qar kimi ağ alonjlar dəbə mindikdə, saçlar bol miqdarda un və ya xüsusi parik pudrası ilə örtülməyə başlanıb. Ziyalı təbəqəyə məxsus alonjlar yalnız qadın saçlarından hazırlanıb. Hətta belə bir versiya da var ki, bu saçlar çox vaxt edam olunmuş şəxslərdən götürülüb. Belə pariklər olduqca bahalı olub, lakin zadəganlar bu dəbdən imtina etməyiblər. Baş örtüyü olmadan cəmiyyətə çıxmaq etik normalara zidd sayılıb.
Pariki almağa imkanı olmayan məmurlar, burjuaziyalar, katiblər və zabitlər isə qoyun, keçi yunu və ya at, it quyruğundan hazırlanan daha ucuz versiyalarla kifayətləniblər. Maraqlıdır ki, məhz quyruq saçlarından hazırlanmış pariklər bu günə qədər İngiltərə və Avstraliya məhkəmə sistemlərində hakimlər tərəfindən istifadə olunur.
Parik taxılmasının ilk səbəbi - insanlarda saçsız görünmək qorxusu olub. Kişilər, müxtəlif səbəblərdən, o cümlədən yaşla bağlı və ya xəstəliklər üzündən meydana çıxan keçəllikdən utanıblar. XV əsrdən etibarən Avropanı bürüyən sifilis xəstəliyi insanlarda yalnız səpkilər və yaralar deyil, həm də görmə və yaddaş itkisi, eləcə də saç tökülməsi yaradıb. Başdakı çapıqları və izləri gizlətmək üçün parikdən istifadə olunub - bu, vizual effekt baxımından ideal idi.
İkinci əsas səbəb isə - bitlər olub. Bu parazitlər təkcə kasıblara deyil, varlı şəxslərə də təsir edib. Müxtəlif üsullarla mübarizə aparılsa da, saçları tam qırxmaq və parik taxmaq ən effektiv çıxış yolu kimi qəbul edilib. Alonj artıq istifadə üçün yararsız olduqda, parik bərbərə verilir, orada yuyulub qaynadılır, qurudulur, daranır və yenidən sahibinə qaytarılıb.
Həmçinin oxuyun
Avropada üz niyə pudralanırdı?
Tarixlə az da olsa maraqlanan hər kəs "qara çiçək" terminini eşidib. Bu xəstəlik Orta əsrlərdə Avropada saysız-hesabsız insanın ölümünə səbəb olub. XV əsrə qədər Avropa bir növ "böyük xəstəxana"ya çevrilib - həkimlər fasiləsiz işləyir, lakin virusla mübarizədə aciz qalıblar. Bu dövrdə hər ikinci insan çiçək xəstəliyinə yoluxub. Almanlar hətta belə bir məsəldə deyirdilər: "Von Pocken und Liebe bleiben nur Wenige frei" - "Çiçəkdən və məhəbbətdən çox az adam qaça bilir".
Yəni, çiçəyə yoluxanlar arasında aristokratlar da olub və onlar XVII-XVIII əsrlərdə xəstəliyin izlərini gizlətməyə çalışıblar. İnsanlar tez başa düşüblər ki, üzə qalın təbəqədə ağ pudra çəkilsə, çapıqlar görünməz hala gəlir və bu cəmiyyətin ali təbəqəsini tam qane edib. Demək olar ki, hər kəs çiçək keçirdiyi üçün pudraya tələbat da çox olub və bununla paralel olaraq təklif də artıb.
Təəssüf ki, həmin dövrdə müasir texnologiyalar mövcud deyildi. Pudra hazırlanmasında əsas komponent kimi "ağ qurğuşun" adlı zərərli mineral boya istifadə olunub. Bu maddə rəssamlar arasında da tanınıb - sürətlə quruyur və səthi yaxşı örtür. Lakin yüksək toksikliyi səbəbindən qurğuşun insan orqanizmini zəhərləyir. Nəticədə aristokratlar baş ağrısı, ürəkbulanma, bağırsaq xəstəlikləri və hətta korluqdan əziyyət çəkilər.
Bu dəb nə vaxt sona çatdı?
Parik və pudra dəbi yalnız XVIII əsrin sonlarında tərk edilib. Buna əsas səbəb Fransız inqilabı və onun ardınca gələn iqtisadi böhran olub. Alonj taxmaq nəinki dəbdən düşüb, həm də iqtisadi baxımdan əlverişsiz və mənasız sayılıb - Avropa ölkələri demokratik dəyərlərə və bərabərliyə üstünlük verməyə başlayaraq, köhnə monarxik rejimin və dəbdəbənin simvollarından imtina ediblər.
00:00 / 16 İyul 2025
Mehdidən sonra anası da vəfat etdi
194
23:29 / 15 İyul 2025
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diasporasının rəhbərinin oğlu saxlanıldı - yenilənib
76
22:44 / 15 İyul 2025
Bakıda yanğın oldu - VİDEO
128
22:22 / 15 İyul 2025
Bu rayonun 21 kəndində qaz kəsiləcək
86
19:22 / 15 İyul 2025
Lavrov sanksiyalara məşhur atalar sözü ilə cavab verib
131
18:48 / 15 İyul 2025
Kiyev vəd etdiyi silahları gözləməli olacaq
108
17:44 / 15 İyul 2025
Neft bazarı Trampın ultimatumuna necə reaksiya verdi?
123
17:11 / 15 İyul 2025
Prezident SƏRƏNCAM imzaladı
1154
17:09 / 15 İyul 2025
Ukrayna Aİ-nin rouminq zonasına qoşulur
243
17:05 / 15 İyul 2025
Avropa İrana vaxt verdi
156
17:00 / 15 İyul 2025
Gürcüstan Rusiya tərəfindən deportasiya edilən ukraynalılara icazə vermir
246
16:53 / 15 İyul 2025
Ankarada yaşayanlara xəbərdarlıq edildi
236
16:50 / 15 İyul 2025
Lavrov Rusiya və Ukrayna arasında danışıqların üçüncü raundundan danışıb
231
16:45 / 15 İyul 2025
4 gün leysan yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
1990
16:40 / 15 İyul 2025
Ukraynada sensassion istefa
132
16:36 / 15 İyul 2025
Rusiya sərhədləri boyunca pilotsuz təyyarələrdən ibarət divar yaradılacaq
151
16:27 / 15 İyul 2025
Orban Aİ-ni Ukraynaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə çağırıb
127
15:49 / 15 İyul 2025
"Kamal müəllim mahnını Aygün Kazımovanın oxumasını istədi" — Baba Vəziroğlu ilə "Nigaranam" ətrafında MÜSAHİBƏ
1238
15:15 / 15 İyul 2025
SON DƏQİQƏ! DİN açıqlama yaydı: Həmin şəxs tutulub
1201
14:54 / 15 İyul 2025
SON DƏQİQƏ! Bir sıra təyinatlar baş tutub
681
14:15 / 15 İyul 2025
İsrail bu ölkəni vuracaq — XƏBƏRDARLIQ
773
14:03 / 15 İyul 2025
Kamran Əliyev şöbə rəisini işdən çıxardı
1233
13:37 / 15 İyul 2025
İlham Əliyev bununla bağlı qanunu imzaladı
460
12:45 / 15 İyul 2025
Evdən 30 min dollar və 12 min manat oğurlanıb
182
© 2025 Oxu24.com Müəllif hüquqları qorunur.