"Arqument yox, təhqir hakimdirsə, bu, düşüncənin infeksiyasıdır"- Hüquqşünas Ellada bayramovanın ŞƏRHİ

J. Krishnamurti Düşüncəsi və Müasir Cəmiyyətin Tənqidi

"Xəstə bir cəmiyyətə uyğun yaşamaq, insanı sağlam göstərmir; əksinə, o xəstəliyin bir parçasına çevirir."

Bu cümlə ilk baxışda təkcə sosial tənqidi ifadə etmir; insanın özü ilə, cəmiyyəti ilə münasibətlərini alt‐üst edən güclü bir fəlsəfi çağırışdır. Krishnamurti sanki bizə deyir:

Əgər bütöv bəşəriyyət xəstədirsə, onda yaxşı uyğunlaşmaq xəstəlikdən sağalma deyil, onun bir parçasına çevrilməkdir.

Bu fikrin həqiqi gücü isə insanı öz rahatlığından qoparmaq bacarığındadır. Çünki insan çox zaman “uyğunlaşmağı” “müdriklik”, “ədəblilik”, “normal davranış” kimi anlayır. Lakin nə qədər paradoksal görünsə də, uyğunlaşmaq bəzən ən dərin xəstəliyin əlaməti olur.

Cəmiyyətin Xəstəliyi bəzən xəstəliklər, yalnız xəstəxanalarla deyil, düşüncə və davranış normaları ilə ölçülür.

İnsanın dəyəri onun var-dövləti ilə ölçülürsə, bu, əxlaqi immunitetin zəifləməsidir.

Vicdan yox, qorxu insanı idarə edirsə, bu, sosial sinir sisteminin çöküşüdür.

Arqument yox, təhqir hakimdirsə, bu, düşüncənin infeksiyasıdır.

Həqiqət yox, görüntü sevilirsə, bu, toplumsal görmə qüsurudur.

Bu kimi “normal”laşmış hallar cəmiyyətin xarab olduğunu göstərir, amma ən qorxulusu budur:

Xəstəliyin özünü normal sanmağımız.

Niyə bu düşüncəni qəbul etmək çətinləşir?

İnsan tənhalıqdan, fərqlənməkdən, etirazdan, soruşmaqdan qorxur. Bəlkə də ona görə“uyğunlaşmaq” təhlükəsiz görünür. Uyğunlaşan insan toxunulmaz qalır, seçilməz, “problem” yaratmaz. Lakin Krishnamurti elə buna işarə edir:

Xəstə sistemə qarşı problem yaratmamaq, onun xəstəliyini daşımaq deməkdir.

Özünü dəyişmədən cəmiyyətə uyğunlaşmaq, suya düşən daşın dalğaları deyil, daşın suya batıb yox olması kimidir.

Sağlamlıq uyğunlaşmadan yox, ayılmaqdan başlayır. Bu ayılma nə inqilab, nə şüar, nə də təkcə sosial narazılıqdır. Sağlam düşüncə:

Özünü və niyyətlərini görməklə başlayır.

Qorxunun və ehtirasın bizi necə idarə etdiyini anlamamaqdan başlayır.

Başqalarının təsdiqinə ehtiyac duymadan düşünə bilməkdən başlayır.

Yəni insanın şəfalı olması, “cəmiyyətin nə düşündüyü”nə görə yaşamamağından başlayır.

“Normal” Olmaq Mütləq Sağlamlıq Demək Deyil

Bu gün “normal” sayılan bir çox davranış əslində sosial xəstəliklərin göstəricisidir:

“Normal” Davranış Əslində Nədir?

Həmçinin oxuyun

İş günlərinin yeri dəyişdirildi 

DİN əməliyyat keçirib: Həbs olunan var -VİDEO

Müdafiə Nazirliyində yüksək vəzifəli hərbçi həbs olundu

Şəhid anası yanğında dünyasını dəyişdi

Susmaq Qorxunun gündəlik adəti

Kütləni təkrarlamaq Düşünməyə ehtiyac duymamaq

Səssiz uyğunlaşmaq Müqavimət instinktinin ölümüdür

Yalnız görüntüyə önəm vermək Kimlik boşluğu

Deməli, normal olmaq həmişə yaxşı olmaq deyil, bəzən yalnız “çoxluğun xəstəliyinə təslim olmaqdır.”

Nəticə: Sağlam Cəmiyyətə Doğru Krishnamurti’nin fikri bizi bir məxrəcə gətirir:

Sağlam insan – sağlam cəmiyyətin nəticəsi deyil; sağlam cəmiyyət – sağlam insanların nəticəsidir.

Əgər insan düşüncəsini, vicdanını, azadlığını qoruyursa, o, artıq cəmiyyətin şəfasına kiçik də olsa töhfə verir. Onda məqsəd “topluma uyğunlaşmaq” deyil, toplumu insanlığın dəyərinə uyğun qurmaqdır.

Bəlkə də sağalmaq üçün ilk addım təkcə budur:

Xəstə olanı normal sanmamaq cəsarəti.

Müəllif: Hüquqşünas Ellada Bayramova

Xüsusi olaraq Oxu24.com saytı üçün