Uşaqlarda inkişaf geriliyinin səbəbləri  bunlar İMİŞ  - PEDİATRDAN AÇIQLAMA

Uşaqlarda inkişaf geriliyi bir və ya bir neçə sahədə (nitq, hərəkət, zehni, sosial-emosional inkişaf) yaşına uyğun bacarıqların gec formalaşmasıdır.

Mövzu ilə bağlı pediatr Nigar Bayramova Oxu24.com-a  açıqlamasında bildirib ki, gündən-günə uşaqlarımız arasında inkişaf gerilikləri, autism spektr pozulmalarının rast gəlmə tezliyi artır və ailələrimiz çarəsiz hiss edir:

“Bildirmək istəyirəm ki, inkişaf geriliyi diaqnoz deyil, araşdırılması və dəstəklənməsi lazım olan bir həyəcan siqnalıdır. Uşaq inkişafının, xüsusilə, ilk 3 ildə professional mütəxəssislər tərəfindən qiymətləndirilməsi, şübhəli əlamətlər görən valideynlərin diqqəti və erkən müraciəti uşağın gələcək potensialını ciddi şəkildə dəyişə bilər”.

-İnkişaf geriliyi nədir və hansı hallarda tibbi problem sayılır?

“İnkişaf geriliyi uşağın yaşına uyğun olaraq gözlənilən motor, nitq, sosial, idrak və adaptiv bacarıqları vaxtında qazanmaması deməkdir. Hər uşaq fərqli tempdə inkişaf etsə də, müəyyən yaş mərhələlərində əsas bacarıqların olmaması artıq tibbi qiymətləndirmə tələb edir. Əgər uşaq bir və ya bir neçə inkişaf sahəsində yaşıdlarından nəzərəçarpacaq dərəcədə geri qalırsa, bu hal tibbi problem kimi qəbul olunur və səbəbi araşdırılmalıdır”.

-Uşaqlarda inkişaf geriliyinin ən əsas səbəbləri hansılardır?

Həmçinin oxuyun

Prezidentin FƏRMAN VƏ SƏRƏNCAMLARI: Nələr dəyişdi? - DETALLI 

Prezident ailəsi uşaqları SEVİNDİRDİ  - FOTOLAR

Ramiz Mehdiyevdən XƏBƏR VAR: Ona kimlərlə bağlı sual verilib?

Məşhur polkovnik VƏFAT ETDİ 

İnkişaf geriliyinin səbəbləri çoxşaxəlidir və adətən bir neçə faktor birlikdə rol oynayır:

1)Genetik və xromosom anomaliyaları

2)Hamiləlik və doğuş zamanı oksigen çatışmazlığı

3)Erkən doğuş və aşağı doğum çəkisi

4)Mərkəzi sinir sistemi xəstəlikləri

5)Metabolik və endokrin pozğunluqlar

6)Xroniki xəstəliklər və tez-tez ağır infeksiyalar

6)Psixososial stimulyasiya çatışmazlığı

-Hamiləlik dövründə ananın hansı vərdişləri və ya problemləri bu vəziyyətə yol aça bilər?

Hamiləlik dövrü uşağın inkişafı üçün çox həssas mərhələdir. Aşağıdakı faktorlar risk yarada bilər:

-Ananın siqaret, alkoqol və narkotik maddələrin istifadəsi

-Düzgün qidalanmama, vitamin və mikroelement çatışmazlığı

-Nəzarətsiz dərman qəbulu

-Hamiləlikdə infeksiyalar

-Şəkərli diabet, arterial hipertenziya kimi xroniki xəstəliklər

-Güclü stress və psixoloji gərginlik

-Valideynlərin fərqində olmadan etdiyi hansı səhvlər inkişaf geriliyini dərinləşdirə bilər?

“Valideynlər çox vaxt yaxşı niyyətlə, lakin yanlış davranışlarla vəziyyəti ağırlaşdıra bilirlər:

-Uşağı erkən yaşlardan, uzun müddət ekran qarşısında qoymaq

-Onun yerinə hər işi etmək, fürsət verməmək

-Nitq və sosial stimulyasiyanın az olması

-“Atası da 5 yaşında dil açıb, və ya heçnə olmaz vaxtı gələndə açılar” deyə gecikməni normallaşdırmaq

-Peşəkar qiymətləndirməni gecikdirmək

-İnkişaf geriliyinin ilk əlamətləri hansı yaşlarda özünü göstərir?

“İnkişaf geriliyinin əlamətləri ilk aylardan etibarən müşahidə oluna bilər:

Əgər 6 aylıq körpə: göz təması zəifdir, çevrilmirsə,

9 ayında: oturmur, səslərə reaksiyası azdırsa

12 ayında: söz demir, işarə etmirsə

18 ayında: yerimə gecikir, söz ehtiyatı çox azdırsa

2–3 yaş: cümlə qurmursa, sosial ünsiyyəti zəifdirsə bizə-inkişaf mütəxəssislərinə inkişafın təfərrüatlı dəyərləndirilməsi üçün müraciət etmələri vacibdir. Erkən dövrdə aşkarlanan inkişaf geriliyi daha effektiv müdaxilə və daha yaxşı nəticə deməkdir.

Çimnaz Telmanqızı