İcra başçısının camış ferması hüquq müstəvisində: Qanun olmaz deyir,başçı isə... - HÜQUQŞÜNAS RƏYİ

Oxu24.com ötən gün Ucar Rayon İcra Hakimiyyəti başçısı Mənsur Məmmədovun biznes fəaliyyəti ilə bağlı xəbər vermişdi.Yayılan informasiyada icra başçısı Mənsur Məmmədovun camış ferması olduğu üzə çıxmışdı. Fermada çalışanlar sözügedən fermanın icra başçısına məxsus olmasını gizlətmir.Hətta,onun ayda bir neçə dəfə sözügedən fermaya baş çəkdiyi deyilir.Onun bu işlərinə birinci müavini Əliş Cəbrayılovun  nəzarət etdiyi deyilir.

Bəs qanun icra başçılarının bizneslə məşğul olmasına icazə verirmi?

Oxu24.com bununla bağlı araşdırma aparıb.

Mövzu ilə bağlı Oxu24.com-a danışan hüquqşünas Ellada Bayramova bildirib ki,Azərbaycan Respublikasında dövlət qulluqçularının fəaliyyəti xüsusi etik tələblərlə, məhdudiyyətlərlə və məsuliyyət çərçivəsi ilə tənzimlənir.Bu tələblərin əsasında dövlət orqanlarının şəffaflığı, korrupsiyanın qarşısının alınması və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadəyə yol verilməməsi dayanır.

Həmçinin oxuyun

Onlar vəzifələrini itirdilər  - ADLAR 

Kredit götürmək istəyənlərin NƏZƏRİNƏ – Növbəti ildən... 

Daxili işlər orqanlarında xidmət etmək üçün hansı tələblər var?  - CAVAB

100 manat,4 bal cəriməsi olan xəta - SÜRÜCÜLƏRƏ VACİB XƏBƏR  

Hüquqşünas Ellada Bayramovanın sözlərinə görə,yerli icra hakimiyyəti başçılarının (icra başçıları) səlahiyyətləri xüsusilə geniş olduğundan, onların kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olmaları ictimai maraqları birbaşa zədələyə biləcək risk yaradır. Bu səbəbdən, mövcud qanunvericilik icra başçılarının sahibkarlıqla məşğul olmasına ciddi məhdudiyyətlər mövcuddur. Hüquqi Status və İcra Başçısının Səlahiyyətləri, “Azərbaycan Respublikası yerli icra hakimiyyətləri haqqında Əsasnamə”yə əsasən, icra başçısı dövlət başçısı tərəfindən təyin olunan dövlət məmurudur. O, yerli icra hakimiyyətinin fəaliyyətinə rəhbərlik edir, dövlət siyasətinin icrasını təmin edir və inzibati-idarəçilik qərarları qəbul edir. Bu status ona geniş səlahiyyətlər tanısa da, eyni zamanda ciddi qanuni məhdudiyyətlər də müəyyən edir.  Qanuni Məhdudiyyətlər, “Dövlət Qulluğu haqqında” Qanunun tələbləri, “Dövlət Qulluğu haqqında” Qanunun 13-cü maddəsinə əsasən dövlət qulluqçusuna aşağıdakılar qadağandır. Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq, ticari təsərrüfat subyektlərində idarəetmə orqanlarının tərkibinə daxil olmaq, şəxsi biznes maraqlarını dövlət vəzifələrinin icrasında istifadə etmək.

Yeganə istisna — müəllimlik, elmi və yaradıcılıq fəaliyyətidir.

İcra başçısı isə dövlət qulluqçusudur və bu tələblər ona tam şəkildə şamil edilir. “Korrupsiyaya qarşı mübarizə haqqında” Qanun bu qanunun 7-ci maddəsinə əsasən vəzifəli şəxslər, hər hansı gəlir gətirən kommersiya fəaliyyətinə qoşula bilməz, öz vəzifəsindən şəxsi gəlir əldə etmək üçün istifadə edə bilməz, maraqlar toqquşmasına yol verə bilməz. İcra başçısı sahibkarlıqla məşğul olarsa, bu həm də maraqlar toqquşması yaradır, çünki o, yerli sahibkarlar üzərində dövlət nəzarətini həyata keçirən şəxsdir. Azərbaycan qanunvericiliyinə görə kommersiya fəaliyyəti — gəlir əldə etmək məqsədilə, MMC yaratmaq və idarə etmək, fərdi sahibkar kimi fəaliyyət göstərmək, müəssisə rəhbərliyində iştirak etmək, pay sahibi və ya təsisçi  olmaq,faktiki biznes idarəetməsi ilə məşğul olmaq deməkdir. İcra başçısının adının şirkət sənədlərində olması kifayətdir ki, bu qanun pozuntusu kimi qiymətləndirilsin.

Əgər şirkət formal olaraq başqasının adına rəsmiləşdirilsə belə, icra başçısı onu gizli idarə edirsə, bu artıq korrupsiya və qanun pozuntusudur.

Qanun Pozuntusunun Hüquqi Nəticələri

İcra başçısının kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olması müxtəlif hüquqi məsuliyyət yarada bilər. Vəzifədən azad edilmə (Konstitusiya və Əsasnamə əsasında) Gizlədilmiş gəlirlərə görə maliyyə məsuliyyəti, korrupsiya xarakterli hüquqpozmalar əgər icra başçısı dövlət səlahiyyətlərindən şəxsi biznes maraqları üçün istifadə edirsə, bu halda:

Korrupsiya hüquqpozmaları haqqında protokol tərtib edilə bilər. Cinayət işi başlana bilər (Cinayət Məcəlləsinin 308, 309 və digər maddələri — vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə).

Mülki məsuliyyət

Qanunsuz əldə edilən gəlirin dövlətə qaytarılması bütün göstərilən hüquqi normaları nəzərə alaraq, icra başçısının istənilən kommersiya və sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olması qəti şəkildə qadağandır və bu, birbaşa qanun pozuntusudur. Dövlət qulluqçuları sahibkarlıqla məşğul ola bilməz. İcra başçısı dövlət qulluqçusudur və bu yasaqlar ona birbaşa şamil edilir. Kommersiya fəaliyyəti istənilən formada — açıq, gizli, pay sahibi kimi, faktiki idarəçi kimi — qanunsuzdur belə fəaliyyət korrupsiya riski yaradır və hüquqi məsuliyyət doğurur

İcra başçısının kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olması Azərbaycan Respublikasının dövlət qulluğu, korrupsiyaya qarşı mübarizə və idarəçilik hüququnun əsas prinsiplərinə ziddir. Bu cür fəaliyyət həm hüquqi, həm də etik baxımdan qəbuledilməz sayılır və dövlət idarəçiliyinə olan inamı sarsıdır. İctimai nəzarət, hüquqi mexanizmlər və şəffaflıq prinsipləri belə halların qarşısının alınmasında mühüm rol oynayır.

Miri Məcidli