Qaynar xətt:

(+99450) 247 90 86

Ali Məhkəmə mühüm açıqlama yaydı: Bu halda vərəsə ola bilməzsiniz!

HÜQUQ

97

04.07.2025, 12:34

Ali Məhkəmə vərəsəliklə bağlı vahid məhkəmə qərarı qəbul edib.

Oxu24.com   xəbər verir ki, Ali Məhkəmədə baxılan işi üzrə qəbul olunub.

İşin hallarına görə, iddiaçının anası mirasqoyanla (iddiaçının öge atası) rəsmi nikah münasibətlərinə daxil olmuş, onun bəziləri ilə iddiaçının, 4 ay sonra mirasqoyan vəfat edib. İddiaçının ögey atası ilə heç bir qohumluq, o cümlədən övladlığa götürmə münasibəti olmamışdır. O, anasının ögey atasının arvadı kimi birinci dərəcəli vərəsəsi olmasına istinad edilən miras əmlakdakı paya iddia edib, lakin notarius ona vərəsəlik şəhadətnaməsinin verilməsindən imtina edib. İmtina Mülki məhsulların 1252-ci (irsi transmissiya) idarə edilməsinə istinad edərək onunla birlikdə ki, iddiaçının anası ögey atasından əvvəl və əsas götürülüb. Ana səhifədən müraciətdən imtina olunur.

Bundan sonra iddiaçı eyni tələblə məhkəməyə müraciət edib, aşağı instansiya məhkəmələri iddianı təmin edib. İddiaçı Əli məhkəməyə müraciət edib.

Kassasiya instansiya məhkəməsinin ondan asılı olub ki, mülki qanunvericilik mirasın açılmış mirasın öldüyü) vaxt vərəsənin ölümünə münasibətdə iki qayda şərti ilə tutub: vərəsə mirasqoyandan sonra, lakin miras qəbul etdikdən sonra (irsi transmissiya – MM, 1252-ci maddə); qanun vərəsə mirasqoyandan əvvəl ölərsə (vərəsənin əvəzlənməsi - 1159-cu maddə). Bu institutlar xüsusiyyətlərinə görə işləyir. Belə ki, irsi transmissiya həm vəsiyyəti, həm də qanun üzrə vərəsəlik vaxtı tətbiqi ilə istifadə edilə bilər; irsi transmissiyada vərəsənin ölməsi halında ona çatacaq ödəmək bütün şərtləri arasında bölüşdürüldüyü halda, vərəsənin əvəzlənməsi yalnız düzünə uyğun olaraq qan bağılarından istifadə edilə bilər.

O da qeyd olunmuş ki, Mülki məhsulların 1252-ci əməliyyat “irsi transmissiya” anlayışı altında vərəsənin miras açıldıqdan sonra, lakin miras qəbul edilib öldüyü halda, mirasdan pay almaq hüququnun onun vərəsələrinə nəzarət edir. Sözügedən qanunvericiliyə uyğun olaraq, institutunun normasına uyğun olaraq müəyyən edilmiş qaydada müəyyən edilmiş qaydada qəbul edilə bilər.

Belə ki, həmin normaya görə ölüm mirası qəbul edə bilər, mirası qəbul edə bilər, belə ki, bu səbəbdən də mirasdan pay almaq hüququnun onun vərəsələrinə həyata keçirilməsi mümkündür. Hazırda qüvvədə qüvvəyə minmiş əmlaka sahib olmaq hüququ əldə etmək mümkündür.

Vərəsənin əvəzləşdirilməsi qaydası ilə Mülki mağazanın 1159-cu maddəsində saxlanılır: bu qayda ilə yalnız bir halda – qanun üzrə vərəsənin ölüm mirasqoyandan əvvəl işləmədiyi zaman istifadə edilə bilər. Vərəsənin əvəzlənməsi irsi xarakteristikanın təsirli təsiri deyil ki, norma bu qaydanı əldə etmək birinci növbə vərəsələrdə yalnız nəvə, nəticə və uşaqlara, ikinci növbə vərəsələrin təsirinə (və onların tədbirlərə), üçüncü növbə vərəsələrin ana atalarına münasibətdə olub.

Qanunvericiliyin təhlilindən və Konstitusiya Məhkəməsinin qərarları əsasında hüquqi qüvvələrdən belə bir nəticə hasil olur ki, həm irsi transmissiya, həm də vərəsələrin əvəzlənməsi zamanı qohumluq faktoru mühümdür, 1159-cu maddədəki yanaşmadan da aşkar şəkildə müəyyən edilir ki, vərəsənin əvəzlənməsi mirasqoyanın düzünə uyğunlaşdırılması üzrə olan qan əsasına çevrilir. Birinci dərəcəli və birinci dərəcəli mirasqoyanla ən yaxın qohumluq münasibətində olan şəxslərdən, onların hər hansı birinin mirasqoyandan əvvəl ölməsi halında, həmin vərəsənin eyni vaxtda keçəcək tək ölmüş vərəsənin övladı (nəvəsi, nə qədər) olması yetərli qabiliyyəti, mirasqoyanla düzünə uyğun olaraq qan bağının olması şərt hesab olunur. Bu qaydada yalnız 1159.1- ci maddəyə götürülən və övladlığa götürülən şəxslərə münasibətdə istisnalıq təşkil edilə bilər.

Bundan başqa, düzünə nəzarət üzrə qohumluq bağı olan nəvə, nəticə və mexanizmlər mirasqoyandan əvvəl ölmüş vərəsə - effektiv icrası qaydasında birinci dərəcəli vərəsələrə münasibətdə bütün hallara şamil istifadə edilə bilməz, yalnız qanunverici 1159.1.3-cü maddədə "sonuncular", "mirasın açılan qismində vaxt miras qoyan vərəsələri" ilə işləyə bilər. miras qoyanla aşağı nəzarət üzrə qan bağı olan qohumlarını (övladlarını, nəvələrini, nəticələrini