Ankara–Lefkoşa xəttində yeni mərhələ: ŞKTR-də dəyişən siyasi dinamika və regional gözləntilər  

Şimali Kipr Türk Respublikasında keçirilən son prezident seçkiləri regionda maraqların, mövqelərin və siyasi istiqamətlərin yenidən formalaşmasına səbəb oldu. Tufan Ərhürmanın hakimiyyətə gəlməsi, onun sosial-siyasi baxışları, diplomatiyaya yanaşması və Kipr məsələsində atacağı addımlar təkcə ada üçün deyil, Türkiyə, Şərqi Aralıq dənizi və Türk dünyası üçün də mühüm əhəmiyyət daşıyır. Xüsusilə də ilk xarici səfərin məhz Ankaraya reallaşması yeni dönəmin nə ilə müşayiət olunacağına dair ilkin mesajları ortaya qoyur.

Mövzu ilə bağlı politoloq Turan Rzayev Oxu24.com-a açıqlamasında son hadisələri təhlil edərək, həm Ərhürmanın seçkisi, həm Türkiyə ilə münasibətləri, həm də Kipr probleminin gələcək istiqaməti barədə fikirlərini bölüşüb.

Politoloq Turan Rzayev bildirib ki, Şimali Kipr Türk Respublikasının yeni prezidenti Tufan Ərhürmanın ilk xarici səfərinin Türkiyəyə olması həm siyasi protokol, həm də mövcud reallıqlardan doğan zərurətdir. Onun sözlərinə görə, beynəlxalq arenada tanınmayan ŞKTR üçün Ankara təkcə diplomatik dayağ deyil, eyni zamanda təhlükəsizlik təminatçısı və iqtisadi sabitliyin əsas təminedicisidir.

“Ərhürmanın Ankaraya səfəri yeni rəhbərliyin siyasi xəttinin harada dayanacağını göstərən ilk və ən önəmli jestdir. Bu, Türkiyə ilə strateji koordinasiyanın davam edəcəyinə, lakin bəzi məsələlərdə daha dialoq yönümlü siyasətin seçilə biləcəyinə işarə edir.

Ərhürmanın qələbəsi regionda bir çox  faktor üçün sürpriz oldu. Xüsusilə də Ersin Tatarın Türkiyə, Azərbaycan və Türk Dövlətləri Təşkilatı ilə sıx əlaqələr fonunda atdığı addımlar yeni rəhbərliyin gələcək mövqeyinin nə olacağı ilə bağlı suallar yaradır".

Həmçinin oxuyun

DİN əməliyyat keçirib: Həbs olunan var -VİDEO

Müdafiə Nazirliyində yüksək vəzifəli hərbçi həbs olundu

Şəhid anası yanğında dünyasını dəyişdi

Təcili! Milli Məclis bu qərarları qəbul etdi

Politoloq bildirib ki, Ərhürmanın Kipr türklərini beynəlxalq təcriddən çıxarmaq üçün federasiya modelinə daha açıq yanaşması Tatar administrasiyasının müstəqillik xəttindən müəyyən qədər fərqlənir. Bununla belə, Ankara üçün əsas şərt Kipr türklərinin siyasi hüquqlarının və təhlükəsizliyinin danışıqlarda qorunmasıdır.

"Ərdoğanın Ərhürmanı Beştəpədə dövlət başçısı statusunda rəsmi mərasimlə qarşıladığını xatırladan politoloq bunu Türkiyənin ŞKTR-yə dövlət kimi yanaşmasının açıq göstəricisi hesab edir: “Bu, həm diplomatik təcridin yumşalmasına yönələn addımdır, həm də Türkiyənin Kipr məsələsində siyasi ardıcıllığının davamıdır.

Ərhürmanın Ankaraya səfəri təkcə start nöqtəsi deyil, həm də Kipr məsələsinin növbəti mərhələsinin siyasi konturunun müəyyənləşdirilməsidir. Onun federasiya modelinə meyilli mövqeyi Türkiyənin uzun müddətdir irəli sürdüyü iki dövlətli həll təklifindən fərqli görünsə də, yeni dövrdə bu fərqlilik qarşıdurma yox, danışıqların formatını yeniləyə biləcək potensial amil kimi qiymətləndirilə bilər.

Ankara üçün əsas məsələ danışıqlar masasına hansı prinsiplərlə oturulacağıdır. Burada təhlükəsizlik, suveren bərabərlik və siyasi hüquqlar əsas prioritet olaraq qalır. Ərhürmanın dialoqa açıq siyasi üslubu Türkiyənin maraqlarını ziddiyyətə salmadan yeni müzakirə kanallarının açılmasına şərait yarada bilər.

Görünən odur ki, Ərhürmanın seçilməsi ŞKTR-nın xarici siyasətində dövrün tələblərinə uyğun yenilənmə yaratmağa imkan verir. Bununla yanaşı, onun növbəti səfərinin Azərbaycana ola bilməsi ehtimalı Türk dövlətləri ilə əlaqələrin zəifləməyəcəyinə işarə edir. Bu, həm siyasi, həm də regional əməkdaşlıq baxımından strateji əhəmiyyət daşıyan addım ola bilər".

Pərvin Şakirqızı