Qız–oğlan evliliyi: ənənədən “ekonomi sevgisi”nə gedən yol  

Evlilik institutu cəmiyyətin ən qədim və ən mühüm sosial dayaqlarından biridir. Qız–oğlan münasibətləri və ailə qurmaq anlayışı isə zamanla dəyişmiş, hər dövrün sosial, iqtisadi və mədəni şərtlərinə uyğun formalaşmışdır. Keçmişlə bu günü müqayisə etdikdə evliliklərdə həm dəyərlərin, həm də prioritetlərin ciddi şəkildə dəyişdiyini görürük.

Keçmiş dövr: ailə qərarı və itaət anlayışı

Keçmişdə qızların evliliyi əsasən ailələrin, xüsusilə də ataların qərarı ilə həyata keçirilirdi. Qızın fikri çox zaman nəzərə alınmır, ailənin şərəfi, nəsil uyğunluğu, maddi vəziyyət və ictimai mövqe əsas meyar sayılırdı. Qızlar bəzən gələcək həyat yoldaşlarını evlənənə qədər tanımır, yalnız toy günü onu yaxından görürdülər. Bu dövrdə sevgi evlilikdən əvvəl deyil, evlilikdən sonra formalaşmalı idi. Səbir, dözüm və itaət ailənin davamlılığının əsas şərti kimi qəbul edilirdi.

 Keçid mərhələsi: bəyənmə və sonradan sevgi

Zaman keçdikcə cəmiyyətdə müəyyən yumşalmalar baş verdi. Qız oğlanı bir dəfə görür, bəyənərsə razılıq verirdi. Bu artıq qızın iradəsinin qismən də olsa nəzərə alınması demək idi. Nişan dövründə qız və oğlan bir-birini daha yaxından tanıyır, aralarında sevgi yaranırdı. Evlilik həm ailələrin razılığı, həm də tərəflərin qarşılıqlı bəyənməsi əsasında baş tuturdu. Bu mərhələdə sevgi ilə məsuliyyət arasında balans mövcud idi.

Sevgi əsaslı evliliklər dövrü

Daha sonrakı mərhələdə qız və oğlanın sərbəst tanış olması, bir-birini sevərək evlənməsi normal qarşılanmağa başladı. İnsanlar artıq ailə qurarkən hisslərini, xarakter uyğunluğunu və psixoloji rahatlığı ön plana çəkirdilər. Sevgi, hörmət, anlayış və etibar sağlam ailənin təməli sayılırdı. Maddi imkanlar vacib hesab edilsə də, əsas meyar deyildi.

 Müasir dövr: “ekonomi sevgisi” anlayışı

Həmçinin oxuyun

Yeni təyinat BAŞ TUTUB 

Aynur Rzayeva faciəli şəkildə düynasını dəyişdi

Güclü qar yağacaq, şaxta olacaq - Yanvar ayı ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ

Onun pulu Azərbaycan büdcəsindən 33 dəfə çoxdur

Bugünkü dövrdə isə evlilik anlayışı ciddi şəkildə dəyişib. Bir çox hallarda münasibətlərin mərkəzində sevgi deyil, iqtisadi imkanlar dayanır. İş, maaş, ev, maşın, sosial status və maddi təminat tərəf seçiminin əsas kriteriyasına çevrilib. Bu yanaşma cəmiyyətdə “ekonomi sevgisi” kimi tanınır. İnsanlar bəzən qarşılarındakı şəxsin kim olduğuna deyil, nəyə sahib olduğuna baxaraq qərar verirlər.

Bu vəziyyət xüsusilə gənclər arasında ailə qurma prosesini çətinləşdirir. Maddi imkanları zəif olan, lakin savadlı, tərbiyəli və məsuliyyətli gənclər evlilikdə kənarda qala bilirlər. Digər tərəfdən, maddi zəmin üzərində qurulan bəzi evliliklər ilk çətinlikdə sarsılır, çünki ortaq mənəvi bağ formalaşmayıb.

 Nəticə: dəyişən zaman, dəyişməyən dəyərlər

Zaman dəyişir, cəmiyyət inkişaf edir, düşüncə tərzi yenilənir. Lakin sağlam ailənin əsası hər zaman eyni qalır: sevgi, hörmət, sədaqət, anlayış və qarşılıqlı dəstək. Maddi imkanlar ailə həyatını asanlaşdıra bilər, amma xoşbəxtliyin tək şərti deyil. Keçmişdə sevgi sonradan yaranırdı, bu gün isə bəzən tamamilə ikinci plana keçir. Ən doğru yol isə bu iki anlayış arasında tarazlıq yaratmaqdır.

Əsl evlilik nə yalnız məcburiyyət, nə də təkcə maddiyyat üzərində qurulmalıdır. Əsl evlilik iki insanın həm qəlbinin, həm də həyat yolunun birləşməsidir.

Hazırladı:   Gülnaz Hümbətova