Bakıda peyda olan "qızılı adamlar" kimlərdir? - VİDEO
14 İyul 2025, 19:23
Qaynar xətt:
(+99450) 247 90 86Tısbağaların ürəyi görün necə olurmuş — Maraqlı faktlar
MARAQLI
1015
25.05.2025, 22:11
Tısbağalar Yer kürəsinin ən qədim heyvanlarından biridir. 200 milyon ilə yaxındır ki, onlar mövcuddur və heç bir dəyişikliyə məruz qalmayıblar. Onların bəziləri quruda, bəziləri isə suda yaşayır. Tısbağa həm qədim, həm də ən uzunömürlü heyvandır. Alimlər onların 200-300 il yaşadıqlarını güman edirlər.
Çanağına görə tısbağanı heç bir heyvanla səhv salmaq mümkün deyil. Amma bütün tısbağalarda eyni deyil.
Bəziləri yalnız quruda yaşayarkən, bəzilərinin həyatı su ilə bağlıdır. Quruda nə qədər ləng olsalar da, suda məharətli üzgüçüdürlər, çox cəld və qıvraqdırlar. Bundan başqa tısbağalar ölçülərinə görə də fərqlənirlər.
Dənizdə tısbağanın beş növü məlumdur. Bunlardan ən irisi dərili tısbağadır. Onun çanağının diametri 2 metrə, çəkisi isə 500 kiloqrama çatır. Dərili tısbağaların nəsli hər il daha da azalaraq məhvə doğru gedir.
Əvvəllər belə hesab edirdilər ki, buna ətlərinin və yumurtalarının çox dadlı olması üzündən brakonyerlər tərəfindən ovlanması və balıqçı toruna təsadüfən düşərək ölmələri səbəb olur. Amma sonradan belə məlum oldu ki tısbağalar dənizə atılmış polietilen torbaları meduzalara oxşadaraq udur və boğulurlar.
Hazırda dünyada 250 növ tısbağa yaşayır. Onların böyük əksəriyyəti otyeyəndirlər. İstini çox sevən dişi tısbağa qumda çala qazaraq yumurtalarını basdırır. Bununla da onların övladlarına qayğısı sona yetir. Tısbağa balaları yumurtadan çıxan andan sərbəst həyat sürməyə başlayırlar. Balalar əvvəl çox sürətlə böyüyürlər. Sonra sürət tədricən azalır. Amma maraqlısı budur ki, böyümə bütün həyatları boyu davam edir.
Tısbağaların ömürləri isə çox uzun olur. Bəziləri 100 il və daha artıq yaşaya bilir. Ömürlərinin axırlarına qədər çanaqlarını dəyişmirlər. Çanaqları vasitəsi ilə düşmənlərdən qorunan tısbağaların çoxu hələ erkən yaşlarında – zirehləri bərkiməmiş yırtıcı heyvanlara yem olur. Tısbağanın əsas qənimlərindən biri də insandır. Onun çanağından bəzək əşyalarının hazırlanmasında istifadə olunur, əti və yumurtası isə bəzi ölkələrdə ən ləziz yemək (delikates) sayılır.
Qədim tısbağaların xırda dişləri olmuşdur, ancaq müasirlərdə bu yoxdur. Bitkinin hissələrini tutub dişləmək üçün, çənələrinin itiləşmiş uclarından istifadə edirlər.
Tısbağaların ürək döyüntüsü
Tısbağalar su altında uzun müddət qala bildikləri üçün onların ürək döyüntüləri suya daldıqda xeyli yavaşlayır. Bu xüsusiyyət onların sualtı mühitdə oksigen ehtiyacını minimuma endirmək üçün inkişaf etdirmiş olduqları bir adaptasiyadır. Tısbağaların ürək ritmləri su altında qaldıqları müddət boyunca aşağı düşərək enerji sərfiyyatını azaldır və daha uzun müddət su altında qalmağa imkan verir. Bu xüsusiyyət onların dəniz və su mühitlərində effektiv şəkildə ovlamalarını və yaşamalarını təmin edir. Suya dalarkən tısbağaların ürək ritminin yavaşlaması onların təbiətdə yaşamaq üçün necə uyğunlaşdıqlarını və müxtəlif mühitlərdə necə sağ qala bildiklərini göstərən möhtəşəm bir nümunədir.
Temperatur tısbağaların cinsini təyin edir. Yumurtanın erkək və ya dişi yumurtaya çevrilməsi temperaturdan asılıdır; aşağı temperaturda erkək yumurta, yüksək temperaturda isə dişi yumurta doğulur.
Tısbağalar səs telləri olmasa da səs çıxara bilirlər. Bunu edə bilmələrinin səbəbi; Ağciyərlərində hava toplanması yaratmaq üçün birdən başlarını irəli çəkərək səs çıxarmağı öyrəniblər.
Həmçinin oxuyun
23:29 / 15 İyul 2025
Yekaterinburqdakı Azərbaycan diasporasının rəhbərinin oğlu saxlanıldı - yenilənib
4
22:44 / 15 İyul 2025
Bakıda yanğın oldu - VİDEO
42
22:22 / 15 İyul 2025
Bu rayonun 21 kəndində qaz kəsiləcək
33
19:22 / 15 İyul 2025
Lavrov sanksiyalara məşhur atalar sözü ilə cavab verib
84
18:48 / 15 İyul 2025
Kiyev vəd etdiyi silahları gözləməli olacaq
66
17:44 / 15 İyul 2025
Neft bazarı Trampın ultimatumuna necə reaksiya verdi?
82
17:11 / 15 İyul 2025
Prezident SƏRƏNCAM imzaladı
1045
17:09 / 15 İyul 2025
Ukrayna Aİ-nin rouminq zonasına qoşulur
165
17:05 / 15 İyul 2025
Avropa İrana vaxt verdi
115
17:00 / 15 İyul 2025
Gürcüstan Rusiya tərəfindən deportasiya edilən ukraynalılara icazə vermir
198
16:53 / 15 İyul 2025
Ankarada yaşayanlara xəbərdarlıq edildi
187
16:50 / 15 İyul 2025
Lavrov Rusiya və Ukrayna arasında danışıqların üçüncü raundundan danışıb
180
16:45 / 15 İyul 2025
4 gün leysan yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
1818
16:40 / 15 İyul 2025
Ukraynada sensassion istefa
91
16:36 / 15 İyul 2025
Rusiya sərhədləri boyunca pilotsuz təyyarələrdən ibarət divar yaradılacaq
108
16:27 / 15 İyul 2025
Orban Aİ-ni Ukraynaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə çağırıb
86
15:49 / 15 İyul 2025
"Kamal müəllim mahnını Aygün Kazımovanın oxumasını istədi" — Baba Vəziroğlu ilə "Nigaranam" ətrafında MÜSAHİBƏ
1092
15:15 / 15 İyul 2025
SON DƏQİQƏ! DİN açıqlama yaydı: Həmin şəxs tutulub
1089
14:54 / 15 İyul 2025
SON DƏQİQƏ! Bir sıra təyinatlar baş tutub
606
14:15 / 15 İyul 2025
İsrail bu ölkəni vuracaq — XƏBƏRDARLIQ
696
14:03 / 15 İyul 2025
Kamran Əliyev şöbə rəisini işdən çıxardı
1136
13:37 / 15 İyul 2025
İlham Əliyev bununla bağlı qanunu imzaladı
407
12:45 / 15 İyul 2025
Evdən 30 min dollar və 12 min manat oğurlanıb
140
12:35 / 15 İyul 2025
Nəticələr açıqlandı
145
© 2025 Oxu24.com Müəllif hüquqları qorunur.