Türkçülük ideologiyasında yeni yanaşma    —   Qədim dövlətçilik fəlsəfəmiz  

İkinci Hissə

Qədim dövlətçilik fəlsəfəmiz

Turan coğrafiyasında, o cümlədən də Azərbaycanda qədim dölətçilik fəlsəfəmiz indidə yaşayır. Biz uzaq tarixə göz atarkən maraqlı və üstü tozla örtülmüş səhifələrə birlikdə nəzər yetirək. 

Bunun üçün əvvəlcə Azərbaycanın tarixi ərazisi haqqında məlumat verməyi özümə borclu hesab edirəm. Azərbaycan tarixən Azərbaycan Respublikası, İran İslam Respublikası, Ermənistan, Gürcüstan, Şərqi Anadolu, Şimali Qafqazı, Suriya və İraqı əhatə edib. 

Bunu göstərən faktlar arasında qədim şərti adı Aratta, Elam, Het, Şumer və Akkad sivilizasialarını əhatə edib.

Qədim şumerlilər özlərinə kiengir adlandırıblar. Kiengir anlayışı heç də Kəngər anlayışından seçilmir. Bildiyimiz kimi Kəngər boyu və ya tayfası Azərbaycanda geniş şəkildə yayılıblar. Hətta məşhur Azərbaycanlı rəssam Bəhruz Kəngərli buna ən gözəl misaldır. 

Şumer sözü isə Akkad dilindən keçmə sözdür. Əslində Sümər kimi formalaşan söz iki sözdən Sü+m+ər kimi tərkibdən ibarətdir. 

Sü sözü əsgər, m bitişdirici, ər isə ərən, qoçaq, döyüşçü, qorxmaz və igid mənalarını verir. Bu sivilizasiya müstəqil mıx formalı yazı sistemini inkişaf etdirmişdir. 

Bu dili qədim Azərbaycan-Türk dili kimi hesab etmək olar. Enki-Ənkə, nan-un kimi üzə çıxardığım sözlər də bunu göstərir ki, bu dil üzərində araşdırmalar hələ də davam etdirilməlidir. 

Dövlətçilik kimi Manna dövləti kimi şəhər-dövləti kimi mövcud olsa da bir kəngəş və ya ali məclis tərəfindən idarə edilsə də bu dildə en-ensi və yaxud ən sözü kimi hökmdar mənasını verir.

Həmçinin oxuyun

Prezident yeni SƏRƏNCAM İMZALADI 

Azərbaycanda həbs dalğaları gözlənilir: Sensasion adlar... 

SON DƏQİQƏ! Milli  Məclis  çoxsaylı dəyişiklikləri ilk oxunuşda qəbul edib

 Rəfail Sadıxovun fəaliyyətinə xitam verilib

Aratta və Elam dövlətləri Azərbaycan ərazisində yaranmış dövlətlər idilər. Aratta dövləti haqqında "En Merkar və Aratta hökmdarı" adlı şumer mənbəsi məlumat verir. Və Aratta dövlətini "saf ənənələr ölkəsi" kimi məlumat verir. 

Elam dilində Tengri və Göy, Şumer dilində Dingir və Türk dilində Tengri/Tanrı kimi sözlərlə yanaşı həmçinin də qədim Misir, Şumer və Türk dillərində Bark sözü ortaq sözlər də vardır. 

Çox əfsuslar olsun ki, dediyim yazılı mənbələrin çoxu Amerika, Avropa və Rusiyada nümayiş olunur. 

Tarixi qeydlərimlə bağlı məlumatlarımı mütəmadi olaraq, yazacağam.

Akkad dili də müəyyən vaxta qədər Türk dili hesab edilsə də sonralar sami mənşəli olduğunu rəli sürüldüyünü görürük. Het mədəniyyəti mənbələrdə Türk irqinin məhsulu kimi Türkiyədə dəyərləndirilir. 

Azərbaycanın qədim dövlətçilik fəlsəfəsi ilə yüksək mədəniyyəti eyni müstəvidədir. Burada ilk Törə sistemini, Qurultayı, qut anlayışını dilə gətirənlərin ulularımız olmaları boşuna deyil. 

Onun davamında Qutium, Babil, Assur imperiyaları məhz bizimlə əlaqəsi olmasını oxşar memarlıq abidələri əsasən dini abidələr ortaq memarlığa malik idilər. Assur adına birlikdə nəzər yetirək.

 As-Az və Sur-Zur kimi dövlət adı tam olaraq, Azərbaycanla bağlıdır. 

Bir sözlə ən qədim dövrlərdən başlayaraq, bu vaxta qədər dövlətçilik fəlsəfəmiz və ənənələrimiz sadəcə zamana uyğunlaşaraq, gəlib çatıb.

Hazırladı:  Ceyhun Ərmən Vedili