Bakıda peyda olan "qızılı adamlar" kimlərdir? - VİDEO
14 İyul 2025, 19:23
Qaynar xətt:
(+99450) 247 90 86MARAQLI
404
10.11.2024, 11:42
Soxulcanlar dünya üzərindəki ən qədim və maraqlı canlılardan biridir. Bu yazıda soxulcanların sirrli dünyasına bir səyahət edəcəyik və bu möcüzəli canlılar haqqında ən maraqlı 9 faktı öyrənəcəyik. Soxulcanlar sadə görünüşlərinə baxmayaraq ekosistemimiz üçün həqiqətən möhtəşəm və əvəzolunmaz canlılardır. Onlar torpağın sağlamlığı və məhsuldarlığı üçün mühüm rol oynayırlar. Bu yazıda həm ümumi məlumatlar, həm də bu canlıların maraqlı xüsusiyyətləri haqqında dərin məlumatlar veriləcək.
Soxulcanlar milyonlarla il əvvəl Yer kürəsinə gəlmiş və tarix boyu müxtəlif formalar və növlərə çevrilmişdir. Onların Paleozoy erasında təxminən 540 milyon il əvvəl meydana gəldiyi düşünülür. Bu onları Yer üzündəki ən qədim canlılardan biri edir. Soxulcanların mənşəyi və təkamülü haqqında elmi araşdırmalar göstərir ki, onlar müxtəlif iqlim və coğrafi şəraitə uyğunlaşaraq yayılmışlar. Bu canlıların qədim fosilləri onların zaman içində necə dəyişdiyini və təkamül etdiyini göstərir.
Soxulcanların bədəni yumşaq, nazik və hərəkətli olur. Onların uzunluğu bir neçə millimetrdən bir neçə metrə qədər dəyişə bilər. Fiziki quruluşları onlara torpaqda asanlıqla hərəkət etməsinə və qidalanmaq üçün lazım olan materialları əldə etməyə imkan verir. Bu canlıların dəri quruluşu çox maraqlıdır. Onların dərisi nəfəs almaq üçün istifadə olunur, çünki soxulcanların ağciyərləri yoxdur. Bu, onların hava ilə təmasda olan hər hansı bir səthdən oksigen ala biləcəyi deməkdir. Bu xüsusiyyət onların torpaq altında yaşaması üçün mükəmməl adaptasiya olmuşdur.
Soxulcanlar həm dişi, həm də erkək reproduktiv orqanlara malikdir, yəni həmcins canlılardır. Bu xüsusiyyət onların çoxalma prosesini çox maraqlı edir. Onlar müxtəlif şərtlərdə və fərqli metodlarla çoxala bilirlər. Məsələn, bəzi soxulcan növləri bölünərək çoxalır, digərləri isə cütləşərək yumurta qoyurlar. Çoxalma prosesi adətən torpaqda və ya nəmli mühitdə baş verir. Soxulcanların çoxalma qabiliyyəti onların müxtəlif ekosistemlərdə sürətlə yayılmasını və sağ qalmasını təmin edir. Bu canlıların həyat dövrü də çox maraqlıdır. Onlar müəyyən bir yaşa çatdıqda cütləşməyə başlayırlar və bu proses müxtəlif növlərə görə dəyişiklik göstərir. Bəzi soxulcan növləri bir neçə ay ərzində yetkinləşir, digərləri isə bir neçə il yaşayır.
Soxulcanlar əsasən çürüyən bitki materialları ilə qidalanır. Bu qidalanma tərzi onların ekosistemdə mühüm bir rolu yerinə yetirməsinə imkan verir. Onlar torpağı hərəkət etdirərək və orqanik materialları parçalayaraq torpağın məhsuldarlığını artırırlar. Bu proses torpağın havalanmasına və suyun daha yaxşı sovrulmasına kömək edir.
Soxulcanların qidalanma sistemi çox sadədir. Onlar torpaqda olan orqanik maddələri udaraq həzm edirlər. Bu proses zamanı torpağın keyfiyyəti yaxşılaşır və bitkilər üçün lazımi qida maddələri əmələ gəlir.
Soxulcanlar əsasən nəmli və qaranlıq mühitləri sevirlər. Onlar quru və işıqlı şəraitdə uzun müddət dayana bilmirlər. Bu səbəbdən yağışlı günlərdə və ya gecə vaxtları daha çox görünürlər. Onların yaşayış mühiti əsasən torpaq altıdır, lakin bəzi növlər su mühitlərində də yaşaya bilirlər.
Soxulcanların yaşayış mühitinin sağlamlığı onların sağ qalma qabiliyyəti üçün çox vacibdir. Onlar torpaqda olan su miqdarına, temperaturuna və kimyəvi tərkibinə həssasdırlar. Bu canlılar torpaqda olan zəhərli maddələrə qarşı çox həssasdırlar və bu kimi maddələrin olması onların populyasiyasına ciddi təsir edə bilər.
Həmçinin oxuyun
Soxulcanların təbiətdəki ən mühüm rolu torpaq qatlarını havalanması və maddələrini qarışdırmasıdır. Bu proses bitkilərin daha yaxşı inkişaf etməsinə kömək edir. Onların fəaliyyəti torpaqda olan mikroorqanizmlərin fəaliyyətini də artırır, bu da torpağın daha zəngin və məhsuldar olmasını təmin edir.
Bundan əlavə, soxulcanlar təbiətdə qida zəncirinin vacib bir hissəsidir. Onlar bir çox heyvanlar üçün əsas qida mənbəyi təşkil edirlər. Quşlar, balıqlar və başqa heyvanlar üçün önəmli qida mənbəyi olan soxulcanlar ekosistemin sağlam qalmasında mühüm rol oynayırlar. Onların varlığı təbiətdəki qida zəncirinin müxtəlif səviyyələrində müsbət təsir göstərir. Soxulcanlar həmçinin torpaqda olan ağır metallar və digər zəhərli maddələrin təmizlənməsində də rol oynayırlar. Onların bu xüsusiyyəti ekoloji təmizləmə və torpağın sağlamlığının qorunmasında vacibdir.
Soxulcanlar təbiətdə mövcud olan təhlükələrə qarşı həssasdırlar. Kimyəvi zəhərlənmə, yaşayış yerinin itirilməsi və iqlim dəyişikliyi onların populyasiyalarına ciddi təsir edir. Bu səbəbdən soxulcanların qorunması və onların yaşayış mühitinin sağlam qalması ekoloji balansın qorunması üçün vacibdir.
Ekoloqlar və təbiət qoruyucuları soxulcanların qorunması üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirirlər. Bu tədbirlər arasında torpaq kirlənməsinin azaldılması, təbii yaşayış yerlərinin qorunması və ekoloji təhsil sayılır.
Soxulcanlar elmi araşdırmalarda tez-tez istifadə olunur. Onların davranışları, genetikası və ekoloji rolu haqqında olan araşdırmalar biologiya, ekologiya və digər sahələrdə yeni kəşflərə yol açır. Məsələn, soxulcanların genetikası, onların adaptasiya qabiliyyəti və çevrə ilə qarşılıqlı əlaqələri haqqında olan araşdırmalar ekoloji və bioloji anlayışları dərinləşdirir. Bu canlılar həmçinin torpağın sağlamlığı və kirlənmənin təsirləri haqqında mühüm məlumatlar verir. Onların həyat prosesləri və qidalanma sistemi ekosistemin sağlamlığının ölçülməsində istifadə olunur.
Soxulcanlar təbiətsevərlər, uşaqlar və təhsilçilər üçün həmişə maraq dairəsi yaratmışdır. Bu canlılar təbiət və ekosistemlər haqqında təhsil üçün əla vasitədir. Uşaqlar soxulcanların həyat tərzini və onların ekosistemdəki rolu haqqında öyrənərək təbiətə daha yaxın olurlar.
Soxulcanlar sadə görünüşlərinə baxmayaraq ekosistemimiz üçün həqiqətən möhtəşəm və əvəzolunmaz canlılardır. Onlar torpağ haqqında daha çox öyrənmək və onlara qayğı göstərmək həm təbiətin, həm də bizim gələcəyimiz üçün vacibdir. Onların qorunması və sağlamlığının təmin edilməsi ekosistemin bütövlüyü və məhsuldarlığı üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.
Torpaqda olan bu kiçik canlılar planetimizin sağlamlığı və davamlılığı üçün mühüm bir rol oynayır. Onların həyat dövrü, qidalanma tərzi və təbiətdəki rolu haqqında öyrənmək bizə təbiətlə daha yaxşı harmoniyada yaşamağa və onu qorumağa kömək edə bilər.
00:44 / 18 İyul 2025
Azərbaycanlı reper həbs edildi
19
23:49 / 17 İyul 2025
Azərbaycanlı futbolçu faciəvi şəkildə öldü - FOTO
61
22:59 / 17 İyul 2025
Batma təhlükəsi ilə üzləşən yeniyetmələr belə xilas edildi - VİDEO
36
21:29 / 17 İyul 2025
Azərbaycanlı müğənni vəfat etdi - FOTO
66
17:10 / 17 İyul 2025
Belçika İsrailə hərbi tədarükünü dayandırıb
97
16:59 / 17 İyul 2025
ABŞ Ukrayna naminə Patriotların İsveçrəyə çatdırılmasını təxirə salıb
98
16:50 / 17 İyul 2025
Ukraynaya bir milyona yaxın sursat verildi
106
16:43 / 17 İyul 2025
Bakıda 3 prokuror işdən çıxarıldı
943
16:21 / 17 İyul 2025
Bakı şəhər prokurorluğunun 2025-ci ilin I yarımilinə həsr olunmuş əməliyyat müşavirəsi keçirilib
107
16:10 / 17 İyul 2025
Hindistanlı astronavt kosmosa gedəcək
95
15:35 / 17 İyul 2025
Gürcüstan vətəndaşları Avropadan qovulub
110
15:31 / 17 İyul 2025
Suriya hökumət qüvvələri ölkənin cənubunu tərk edir
111
15:25 / 17 İyul 2025
Dilqəm Məhərrəmov lisenziyası olmadığı halda Aysunu necə əməliyyat edib?
592
15:20 / 17 İyul 2025
ABŞ İqtisadiyyatının İnflyasiya Şoku ilə üzləşəcəyi proqnozlaşdırılır
116
15:19 / 17 İyul 2025
Əməkdar incəsənət xadimi vəfat etdi - FOTO
634
15:13 / 17 İyul 2025
İranın hava məkanı 24 saat beynəlxalq tranzit uçuşlar üçün açılıb
110
15:10 / 17 İyul 2025
Hindistan Rusiyanı kimə dəyişəcək?
107
15:05 / 17 İyul 2025
Şoyqu Suvorovdan sitat gətirir və Avropanı hədələyir
114
15:04 / 17 İyul 2025
Polşanın Xarici İşlər Naziri Vinnitsadakı Polşa zavoduna hücumla bağlı isterik deyib
116
14:41 / 17 İyul 2025
Zelenski Ukraynanın ABŞ-dakı səfiri postuna namizədinin adını açıqlayıb
124
14:38 / 17 İyul 2025
Baydenin İran planı üzə çıxdı
122
14:29 / 17 İyul 2025
Ermənistanın Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı hansı planı var?
125
14:19 / 17 İyul 2025
Baş prokurordan yeni TƏYİNATLAR
895
14:17 / 17 İyul 2025
Kreml Trampın ultimatumunu şərh edib
126
© 2025 Oxu24.com Müəllif hüquqları qorunur.