Hepatit C, C hepatit virusunun (HCV) səbəb olduğu bir infeksiyadır və dünya üzrə milyonlarla insanı təsir edən ciddi bir sağlamlıq problemdir.

Oxu24.com  bildirir ki, virus, qaraciyəri hədəf alaraq onun iltihabına səbəb olur və bu, uzunmüddətli sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. Hepatit C, bəzən asimptomatik ola bilsə də, ciddi əlamətlər və xroniki komplikasiyalar inkişaf etdirə bilər. Bu məqalədə hepatit C-nin nə olduğu, əlamətləri, müalicə üsulları, komplikasiyaları və profilaktikası haqqında ətraflı məlumat təqdim ediləcək.

Hepatit C Nədir?
Hepatit C, HCV-nin səbəb olduğu viral bir infeksiyadır. Virus, əsasən infeksiyalı şəxslərin qanı vasitəsilə yayılır. Hepatit C, aşağıdakı yollarla keçir:

Qan yolu ilə: Virus, infeksiyalı qanla təmas, iynə paylaşımı, tibbi avadanlıq istifadəsi və qan köçürməsi nəticəsində keçir.
Cinsi yolla: Cinsi əlaqə zamanı infeksiyalı bədən mayeləri vasitəsilə keçə bilər, lakin bu, daha az yayılmış bir yoldur.
Anadan uşağa: Doğuş zamanı infeksiyalı anadan uşağa keçə bilər, lakin bu, nadir hallarda baş verir.
Hepatit C, akut və xroniki forma şəklində ola bilər. Akut hepatit C, infeksiyadan sonra 6 ay ərzində baş verən qısa müddətli xəstəlikdir. Xroniki hepatit C isə, infeksiyanın 6 aydan uzun müddət davam etməsi ilə xarakterizə olunur.

Hepatit C-nin Əlamətləri
Hepatit C-nin əlamətləri, infeksiyadan sonra 2-12 həftə ərzində ortaya çıxa bilər. Bəzi insanlar bu xəstəliyi asimptomatik şəkildə keçirə bilər, lakin digərlərində aşağıdakı əlamətlər görülə bilər:

Yüngül Əlamətlər
Yorğunluq: Bir çox xəstə, infeksiyanın ilk mərhələsində yüngül yorğunluq hissi keçirir.

İştahsızlıq: İnfeksiya zamanı iştah azalması müşahidə oluna bilər.

Qeyri-spesifik Simptomlar
Qızdırma: Yüngül dərəcədə qızdırma müşahidə oluna bilər.

Baş ağrısı: Xəstələrdə baş ağrısı və bədən ağrıları da ola bilər.

Mədə-bağırsaq problemləri: Ürəkbulanma, qusma və ishal kimi mədə-bağırsaq problemləri mümkündür.

Qaraciyər Əlamətləri
Sarılıq: Dərinin və gözlərin sararması, hepatit C-nin tanınmış əlamətlərindən biridir.

İdrarın tündləşməsi: Tünd rəngli idrar, qaraciyərin zədələnməsini göstərir.

Nəcisin açıq rəngdə olması: Nəcis rənginin açılması da qaraciyərdəki dəyişiklikləri göstərir.

Xroniki Hepatit C-nin Əlamətləri
Xroniki hepatit C, bəzən illər ərzində asimptomatik qala bilər, lakin aşağıdakı əlamətlər də ortaya çıxa bilər:

Kronik yorğunluq: Davamlı yorğunluq hissi.
Mədə bulantısı: Müntəzəm olaraq mədə bulantısı və ya qusma.
Yüksək qaraciyər fermentləri: Laboratoriya müayinələrində anormal qaraciyər fermentləri.
Hepatit C Müalicəsi
Hepatit C-nin müalicəsi, infeksiyanın formasına və şiddətinə bağlı olaraq dəyişir. Müalicə üsulları arasında aşağıdakılar var:

Akut Hepatit C Müalicəsi
Akut hepatit C müalicəsi adətən simptomları yüngülləşdirmək və bədənin virusla mübarizəsinə dəstək vermək üçün həyata keçirilir:

Dincəlmək: Bədənin infeksiyaya qarşı mübarizə aparması üçün kifayət qədər istirahət etmək lazımdır.

Qida və Su İdarəsi: Xəstələr, sağlam və yüngül qidalar istehlak etməli, su içməyə diqqət etməlidirlər. İştahsızlıq varsa, asan sindirilən qidalar seçilməlidir.

Simptomatik Müalicə: Qızdırma, baş ağrısı və digər simptomları yüngülləşdirmək üçün ağrı kəsicilər və antiallergik dərmanlar istifadə edilə bilər.

Xroniki Hepatit C Müalicəsi
Xroniki hepatit C müalicəsi daha kompleksdir və adətən aşağıdakı üsulları əhatə edir:

Antiviral Dərmanlar: Xroniki hepatit C üçün antiviral dərmanlar, virusun yayılmasını azaltmağa və qaraciyər zədələnməsini önləməyə kömək edə bilər. Bu dərmanlar arasında sofosbuvir, ledipasvir, glecaprevir və pibrentasvir kimi preparatlar mövcuddur. Müasir müalicə metodları, əksər hallarda, 8-12 həftə ərzində infeksiyanı tamamilə aradan qaldırmağa imkan tanıyır.

Həkim Müayinəsi: Xroniki hepatit C diaqnozu qoyulmuş xəstələr, mütəmadi olaraq həkim müayinəsindən keçməli və laboratoriya testləri etdirməlidirlər. Bu, qaraciyər funksiyasının izlənməsi və müalicənin effektivliyinin qiymətləndirilməsi üçün vacibdir.

Hepatit C-nin Komplikasiyaları
Hepatit C, düzgün müalicə olunmadığı halda bir sıra ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər:

Qaraciyər Zədələnməsi
Xroniki hepatit C, qaraciyərdə iltihab, yara və fibroz (qaraciyər toxumasında dəyişiklik) inkişafına səbəb ola bilər. Bu, qaraciyər sirrozu və ya qaraciyər xərçənginin inkişaf riskini artırır.

Qaraciyər Sirrozu
Qaraciyər sirrozu, qaraciyərin zədələnməsi nəticəsində yaranan ciddi bir vəziyyətdir. Bu vəziyyət, qaraciyərin funksiyasının ciddi şəkildə pozulmasına səbəb ola bilər.

Qaraciyər Xərçəngi
Hepatit C infeksiyası, uzun müddət davam etdikdə, qaraciyər xərçənginin inkişaf riskini artırır. Bu, hepatit C virusunun qaraciyərdə yaratdığı iltihab və zədələnmələrin nəticəsi ola bilər.

Hepatit C-nin Profilaktikası
Hepatit C-nin qarşısını almaq üçün bir sıra profilaktik tədbirlər mövcuddur:

Vaksinasiya
Hal-hazırda hepatit C üçün vaksin yoxdur. Lakin, infeksiyanın qarşısını almaq üçün digər hepatit növləri (məsələn, hepatit A və hepatit B) üçün vaksinasiya tövsiyə olunur.

Sanitariya və Gigiyena
Yaxşı sanitariya və gigiyena vərdişləri, hepatit C-nin yayılmasını önləməyə kömək edir. Çirklənmiş qidalardan və içməli sudan qaçmaq, düzgün qida hazırlığı və əl yumaq vacibdir.

İnfeksiya İdarəsi
İnfeksiya yayılmasının qarşısını almaq üçün infeksiyalı şəxslərlə təmasdan qaçmaq tövsiyə olunur. Qan transfuziyası və iynə paylaşımından qaçmaq da çox önəmlidir.

Cinsi Təhlükəsizlik
Cinsi əlaqə zamanı qoruyucu vasitələrdən istifadə etmək, hepatit C-nin yayılmasını önləməyə kömək edir.

Nəticə
Hepatit C, C hepatit virusunun səbəb olduğu infeksion bir xəstəlikdir. Xəstəlik, çirklənmiş qan, bədən mayeləri və cinsi əlaqə yolu ilə yayılır. Hepatit C-nin əlamətləri arasında yorğunluq, iştahsızlıq, sarılıq və mədə-bağırsaq problemləri var. Müalicə, akut və xroniki formalar üçün fərqli yanaşmalar tələb edir. Xroniki hepatit C, antiviral dərmanlar ilə müalicə oluna bilər. Hepatit C-nin qarşısını almaq üçün vaksinasiya, sanitariya və gigiyena, cinsi təhlükəsizlik və infeksiya idarəsi kimi profilaktik tədbirlər vacibdir. Bu xəstəliyin erkən diaqnozu və müalicəsi, uzunmüddətli sağlamlığı qorumaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.